Opodatkowanie Polskich i Irlandzkich Emerytur Przez Polski Urząd Skarbowy

W pewnym momencie wielu obywateli Polskich mieszkających i pracujących w Irlandii będzie mogło ubiegać się o Irlandzką emeryturę państwową. Emerytura Irlandzka może być emeryturą Składkową lub Nieskładkową (State Pension (Contributory) lub State Pension (Non-Contributory)). Jako obywatel Unii Europejskiej, obywatel Polski mógł zgromadzić uprawnienia do ubiegania się o więcej niż jedną emeryturę ze względu na swoją pracę w więcej niż jednym państwie europejskim. [1] W tym artykule omówiono problematykę okresu zawieszenia spowodowanego różnicą wieku emerytalnego w Irlandii i Polsce oraz kwestię opodatkowania obu emerytur.

Przed złożeniem wniosku na jakąkolwiek emeryture, należy określić wiek przejścia na emeryturę w każdym kraju. W Polsce wiek emerytalny od 2020 r. wynosi 65 lat dla mężczyzn i 60 lat dla kobiet. Ten przedział wiekowy ma zastosowanie do każdego wnioskodawcy urodzonego po 31 grudnia 1948 r. [2] Od 2021 r. wiek emerytalny w Irlandii wynosi 67 lat, a w 2028 r. wzrośnie do 68 lat [3]. Taka różnica wieku emerytalnego staje się problemem, gdy obywatel Polski chce przejść na emeryturę, nadal pracując i mieszkając w Irlandii. Na potrzeby tego artykułu posłużmy się poprzednim wiekiem emerytalnym (z 2020 r.) dla mężczyzn w Irlandii - 66 lat, oraz dla mężczyzn w Polsce - 65 lat.

W Polsce, gdy wnioskodawca ukończy 60 lat (kobiety) lub 65 (mężczyźni), Zakład Ubezpieczeń Społecznych, zwany potocznie ZUS, uznaje taką osobę za osobę mogącą ubiegać się o Polską emeryturę. Jeśli jednak kandydat pracuje w Irlandii, pojawiają się następujące problemy:

(a) Wnioskodawca nie może przejść na emeryturę w Irlandii, ponieważ nie będzie kwalifikował się na Irlandzką emeryturę, ponieważ nie osiągnął wymaganego wieku emerytalnego.

(b) Opodatkowanie Irlandzkiego dochodu (przy ubieganiu się o Polską emeryturę).

W świetle wyżej wymienionych kwestii, wnioskodawca staje przed dylematem pomiędzy pełną emeryturą w Polsce, a pozostaniem w zawieszeniu na okres 12 miesięcy w Irlandii - w skrócie, uprawnionym do przejścia na emeryturę w Polsce, ale bez uprawnień do przejścia na emeryturę w Irlandii. W takiej sytuacji najlepszą opcją jest złożenie wniosku o emeryturę w Polsce, a po jej zatwierdzeniu (tylko za lata przepracowane w Polsce) należy ją zawiesić i pozostać bez roszczenia przez okres 12 miesięcy (aby umożliwić wnioskodawcy osiągnięcie wieku 66 lat). Obecnie istnieje możliwość zawarcia takiego porozumienia z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych. Następnie, na trzy miesiące przed 66-tymi urodzinami, wnioskodawca powinien złożyć wniosek o emeryturę Irlandzką. [4] Niestety, wg zasad z roku 2020, okres zawieszenia dla kobiet wyniósłby pięć lat. Wniosek o Irlandzką emeryturę musi zawierać szczegóły dotyczące przeszłego zatrudnienia wnioskodawcy w Polsce. Będzie to wymagało od wnioskodawcy przedstawienia dokumentów wraz ze składanym wnioskiem (np. przetłumaczony akt urodzenia wraz z oryginałem; przetłumaczony akt małżeństwa plus oryginał; przetłumaczone i oryginalne Świadectwa Pracy z Polski itp.). W tym miejscu należy zauważyć, że władze Irlandzkie skontaktują się z władzami Polskimi przed zatwierdzeniem Irlandzkiej emerytury. Ta wymiana informacji jest regulowana umowami międzynarodowymi. Wnioskodawca otrzyma list na swój adres w Irlandii od władz Polskich i Irlandzkich. Jeśli wszystko pójdzie dobrze, wnioskodawca w wielu przypadkach otrzyma dwie emerytury: emeryturę za pracę w Polsce i emeryturę za pracę w Irlandii.

Zatwierdzenie Irlandzkiej emerytury wraz z już zatwierdzoną Polską powoduje, że aplikant staje przed drugą przeszkodą, a mianowicie przed dylematem podatkowym. Między Polską i Irlandią obowiązuje ‘Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania’ (DTT) (The Double Taxation Treaty), dostępna w języku angielskim [5] i polskim [6]. Wnioskodawca powinien mieć świadomość, że Polskie władze zaoferują „pomoc” przy obsłudze Irlandzkich pieniędzy wnioskodawcy w związku z przelewem waluty euro na polski rachunek bankowy wnioskodawcy - należy tego unikać za wszelką cenę. Zaleca się, aby żadne Irlandzkie płatności nie były przekazywane władzom Polskim. Najlepiej jest przesłać Irlandzką emeryturę na Irlandzki rachunek bankowy, a Polską emeryturę na Polski rachunek bankowy.

Rezydencja podatkowa: należy w tym miejscu wspomnieć, że Polska emerytura będzie opodatkowana. [7] Kwoty mogą wahać się od, na przykład 15% do 18% lub wyżej. [8] Do praktycznych problemów związanych z podwójnym opodatkowaniem odniósł się również Rzecznik Finansowy w 2012 r. [9]. Dlatego też, jeśli obywatel Polski zdecyduje się na opodatkowanie w ramach Polskiego systemu podatkowego, będzie opodatkowany od obu emerytur. Oznacza to, że ZUS przeliczy walutę euro na złotówki i opodatkowuje tę kwotę - podatek będzie znaczny przy średnim kursie 1:4. Jednak Irlandzki system podatkowy może być tu pomocny w postaci korzystania z Artykułu 4 Traktatu (DTT) lub innych odpowiednich artykułów. Urząd Skarbowy (The Revenue) - w tej chwili - operuje następujące kategorie rezydencji podatkowych w Irlandii: domicyl, tzw. “miejsce zamieszkania” (domicile) i “zwykły rezydent” (ordinarily resident). Dostępne są również inne, bardziej złożone opcje (np. nakaz wyłączenia z podatku PAYE), tzw. PAYE Exclusion Order. [10] Na tym etapie wnioskodawca powinien zasięgnąć profesjonalnej porady w kwestiach podatkowych i obliczeniach - na przykład, czy opłacenie wszystkich podatków w Irlandii byłoby korzystne finansowo? Należy pamiętać, że podstawowa Irlandzka emerytura nie jest opodatkowana w Irlandii i tylko dodatkowy dochód podlegałby opodatkowaniu. Biorąc pod uwagę średni kurs złotego do euro (4:1), podatek od polskiej emerytury w Irlandii powinien być niższy niż podatek od Irlandzkiej emerytury w Polsce. W związku z tym, korzystając z Artykułu 4 Traktatu (DTT), wnioskodawca powinien pisemnie poinformować ZUS i/lub właściwy urząd Krajowej Administracji Skarbowej, że ma domicyl w Irlandii (lub jest tzw. “rezydentem zwykłym” w Irlandii) i decyduje się na pełne przestrzeganie przepisów podatkowych w Irlandii, wyznaczając Irlandię jako główne miejsce zamieszkania. Oznacza to, że wnioskodawca będzie opodatkowany od swoich dochodów na całym świecie (dla celów tego artykułu obie emerytury) tylko przez Urząd Skarbowy w Irlandii, a nie przez Polską Administrację Skarbową.

Ważne jest, aby wnioskodawca skontaktował się z oddziałem ZUS w Polsce przed złożeniem wniosku o Polską emeryturę w celu omówienia swojej sytuacji. [11] Niestety nie jest możliwe przewidzenie dokładnych szczegółów opodatkowania, zasad/przepisów, itp. mających zastosowanie do Polskiej emerytury. Wynika to z niepewnej sytuacji politycznej w Polsce dotyczącej dość częstych i szybkich nowelizacji różnych ustaw. Wnioskodawca powinien również wcześniej zebrać wszelkie niezbędne oryginalne dokumenty (w tym tłumaczenia uwierzytelnione) wymagane przez władze Irlandzkie. Każda osoba uprawniona do ubiegania się o Irlandzką emeryturę powinna z dużym wyprzedzeniem zapoznać się z procesem składania wniosku. Zaleca się również wnioskodawcy, aby upewnił się, że kwalifikuje się do opodatkowania w Irlandii zgodnie z wytycznymi Revenue dotyczącymi podatków [12]. Warto wspomnieć, że Irlandzki system podatkowy pozwala na przykład być rezydentem podatkowym w Irlandii, spędzając w Irlandii minimum 183 dni w roku, a także być rezydentem podatkowym w Irlandii przez okres trzech lat po opuszczeniu Irlandii. [13] Urząd Skarbowy w Irlandii oferuje również wspólne lub oddzielne rozliczenia podatkowe dla wnioskodawców. Wreszcie, zaleca się, aby wszyscy potencjalni wnioskodawcy zapoznali się z Traktatem (w którym różne artykuły mogą mieć zastosowanie do różnych grup osób) i wymogami w zakresie miejsca zamieszkania, aby zmaksymalizować korzyści finansowe. Należy pamiętać, że jeśli obywatel Polski opuści Irlandię, jego rezydentura podatkowa będzie musiała zostać ponownie zadeklarowana w Polsce lub Irlandii na czwarty kolejny rok podatkowy po spędzeniu trzech lat poza Irlandią. W takiej sytuacji wnioskodawca może wrócić do Irlandii (aby kontynuować wypełnianie obowiązków podatkowych) lub zacząć przestrzegać przepisów podatkowych w Polsce. Możliwe jest jednak „zawarcie umowy” z Urzędem Skarbowym w Irlandii w sprawie ewentualnej opcji opodatkowania w Irlandii. Zaleca się rozważenie różnych opcji opodatkowania dwóch dochodów w Irlandii i/lub w Polsce po wygaśnięciu trzyletniej rezydencji podatkowej w Irlandii podczas pobytu poza Irlandią.

Warto wspomnieć, że osoba pozostająca w związku małżeńskim może gromadzić wyższe ulgi podatkowe i obniżać swoje rachunki podatkowe w Irlandii, np. ulga podatkowa od osób fizycznych i ulga podatkowa na wiek (na emeryturze). Osobista ulga podatkowa dla osoby pozostającej w związku małżeńskim jest wyższa niż ulga dla osoby samotnej, ale podlega wymogowi miejsca zamieszkania. The Irish High Court podtrzymał tę interpretację podatkową w sprawie McConnologue v. Fennessy. [14] Przed podjęciem jakichkolwiek decyzji podatkowych należy skonsultować się z kompetentnym doradcą podatkowym w celu omówienia różnych opcji.

© Simon Urbanski

[1] Europa.eu, ‘State pensions abroad’<https://europa.eu/youreurope/citizens/work/retire-abroad/state-pensions-abroad/index_en.htm> accessed 12 December 2020

[2] Zus.pl, ‘Emerytura w powszechnym wieku emerytalnym dla osób, które urodziły się po 31 grudnia 1948 r.’ <https://www.zus.pl/swiadczenia/emerytury/emerytura-dla-osob-urodzonych-po-31-grudnia-1948/emerytura-w-wieku-powszechnym> accessed 12 December 2020

[3] PensionAuthority.ie, ‘State pensions’ <https://www.pensionsauthority.ie/en/lifecycle/state_pensions/state_pension_age/> accessed 12 December 2020

[4] Gov.ie, ‘State Pension (Contributory)’ <https://www.gov.ie/en/service/e6f908-state-pension-contributory/?> accessed 12 December 2020

[5] Revenue.ie, ‘Double Taxation Treaty between Ireland and

Poland’ <https://www.revenue.ie/en/tax-professionals/documents/double-taxation-treaties/p/poland.pdf> accessed 12 December 2020

[6] Isap.sejm.gov.pl, ‘Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Irlandii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, sporządzona w Madrycie dnia 13 listopada 1995 r.’ <http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19960290129/O/D19960129.pdf> accessed 12 December 2020

[7] Art. 9-11 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.)

[8] Podatki.ie, ‘Emerytura z Irlandii w Polsce, a podatek’ <http://podatki.ie/2012/09/emerytura-z-irlandii-w-polsce-podatek.html> accessed 15 December 2020

[9] Mariusz Pogoński, ‘Obowiązki banku jako płatnika podatku z tytułu wypłaty emerytur i rent zagranicznych – problemy praktyczne’ (Rozprawy Ubezpieczeniowe nr 13(2/2012)) <https://archiwum.rf.gov.pl/publikacje/artykuly-pracownikow-i-wspolpracownikow/Mariusz_Pogonski___Obowiazki_banku_jako_platnika_podatku_z_tytulu_wyplaty_emerytur_i_rent_zagranicznych_____problemy_pra__21435> accessed 16 December 2020

[10] Revenue.ie, ‘Tax residence’ <https://www.revenue.ie/en/jobs-and-pensions/tax-residence/what-is-a-paye-exclusion-order.aspx> accessed 16 December 2020

[11] Powroty.gov.pl, ‘Emerytury’ <https://powroty.gov.pl/emerytury-8374> accessed 16 December 2020

[12] Revenue.ie, ‘How to know if you are resident for tax purposes’ <https://www.revenue.ie/en/jobs-and-pensions/tax-residence/how-to-know-if-you-are-resident-for-tax-purposes.aspx> accessed 16 December 2020

[13] Ibid.

[14] [1995] ITR 133