Budżet bez niespodzianek

Tradycyjnie w pierwszej połowie października rząd przedstawił projekt budżetowy na kolejny rok. Jak się okazuje w przyszłym roku nie należy się spodziewać budżetowych rewolucji, a sam budżet można określić krótkim: „więcej tego samego”. A jak to wygląda w szczegółach?

Opieka społeczna

Pandemiczny zasiłek dla bezrobotnych (PUP) będzie obowiązywać do końca lutego i biorąc pod uwagę obecną sytuację epidemiczną, raczej nie zostanie przedłużony. Liczba osób pobierających go regularnie spada wraz z powrotem poszczególnych branż do normalnego działania.

Wszystkie świadczenia socjalne, łącznie z emeryturami, zostaną zwiększone o 5 euro tygodniowo, jako odpowiedź na rosnące koszty życia. Czy koszty te faktycznie wzrosły o 5 euro, czy może więcej, to już pozostawiam do rozsądzenia czytelnikom.

Z kolei emeryci mieszkający samotnie otrzymają dodatkowe 3 euro tygodniowo.

The Back to School Allowance, czyli zapomoga na wyprawkę dla dzieci będzie zwiększona o 10 euro, co ma pomóc rodzicom zmagającym się z rosnącymi kosztami artykułów i mundurków szkolnych.

Zmienione zostaną progi dochodowe dla osób pobierających zasiłki opiekuńcze. Od przyszłego roku do wypłat kwalifikować się będą osoby samotne zarabiające nie więcej niż 350 euro tygodniowo lub małżeństwa zarabiające do 750 euro tygodniowo.

Od lipca przedłużony zostanie zasiłek rodzicielski. Będzie on wypłacany nie przez 2 tygodnie, a przez 7 tygodni.

Rząd zdecydował również o podwyższeniu wysokości dodatku do ogrzewania. Ma on wzrosnąć o 5 euro tygodniowo. Ta zmiana weszła w życie już w październiku, a nie jak większość – w przyszłym roku.

A przed Bożym Narodzeniem wszyscy otrzymujący zasiłki z opieki społecznej dostaną dodatkową wypłatę, czyli zasiłek świąteczny w wysokości jednej tygodniowej wypłaty.

Podatki i wydatki

Wszystkie ulgi podatkowe (tax credits) będą zwiększone o 50 euro, natomiast próg podatkowy dla drugiego przedziału stawek USC będzie podniesiony z 20 687 euro do 21 295 euro. Podniesiony zostanie również pierwszy próg podatkowy z 35 300 euro do 36 800 euro.

Podatnicy pracujący w domu, czy to w związku z pandemią czy nie, będą mieli prawo do odliczenia od podatku 30% wydatków na energię elektryczną, ogrzewanie i łącze internetowe.

Chcąc ulżyć branży hotelarskiej, która poważnie ucierpiała w związku z pandemią koronawirusa, zdecydowano się utrzymać obniżoną stawkę VAT dla wszystkich usług hotelarskich. Do sierpnia przyszłego roku będzie ona wynosiła 9%.

Wzrośnie stawka podatku akcyzowego od wyrobów tytoniowych. Od dnia ogłoszenia budżetu za paczkę 20 papierosów trzeba zapłacić o 50 centów więcej. Nie wzrośnie za to akcyza na wyroby alkoholowe. Co więcej, rząd zdecydował o zastosowaniu 50-procentowej ulgi akcyzowej dla niezależnych producentów cydru i innych napojów fermentowanych.

Mieszkalnictwo

W ciągu roku na rynek ma trafić dodatkowo 14 tys. mieszkań i domów dostępnych w ramach programu dopłat do czynszu Housing Assistance Payment. Zgodnie z planem budżetowym w ciągu najbliższego roku do użytku ma zostać oddanych 9 tys. mieszkań i 4 tys. domów socjalnych.

Ponadto rząd wyda 18 mln euro na zakwaterowanie dla przedstawicielki społeczności travellersów.

Przewidziano również ulgi podatkowe dla właścicieli nieruchomości, które wracają na rynek oraz dla inwestorów decydujących się na budowę domów czy mieszkań.

Ochrona środowiska

Podatek węglowy zostanie podwyższony o kolejne 7,50 euro, do 41 euro za tonę. Spowoduje to wzrost cen zarówno ogrzewania, jak i paliw na stacjach benzynowych. Zmiana ta, podobnie jak akcyza na papierosy, weszła w życie z chwilą ogłoszenia budżetu. Miało to na celu zapobieżenie gwałtownemu wykupowi paliw przed podwyżką.

Gospodarstwa domowe sprzedające do sieci nadwyżki produkowanej energii elektrycznej będą mogły skorzystać z ulgi podatkowej, dzięki której przychody z tego tytułu nie będą podlegały opodatkowaniu. Ma to zachęcić Irlandczyków do korzystania z odnawialnych źródeł energii.

Podobny cel ma utrzymanie do końca roku 2023 ulgi w wysokości 5 tys. euro na rejestrację pojazdów elektrycznych.

Ochrona zdrowia

W sumie w przyszłym roku rząd przeznaczy 500 mln euro na wydatki związane z pandemią koronawirusa. Chodzi tu głównie o finansowanie testów czy szczepień.

Bezpłatna opieka lekarska ma zostać rozszerzona na dzieci w wieku 6 i 7 lat. Zmieniono również progi maksymalnej płatności za leki, co oznacza, że pacjenci nie wydadzą więcej niż 100 euro na leki przepisywane na receptę. Rząd chce również sfinansować dostęp do antykoncepcji dla kobiet w wieku 17–25 lat. Program ten ma wejść w życie od sierpnia przyszłego roku.

Zwiększone zostaną również wydatki na usługi medyczne związane ze zdrowiem psychicznym. W sumie mają one sięgnąć 37 mln euro.

Edukacja

Zwiększone wydatki na szkolnictwo mają się przyczynić do wzrostu liczby nauczycieli. W przyszłym roku ma ich być w szkołach o 350 więcej. O ponad 1000 ma wzrosnąć liczba asystentów, którzy opiekują się uczniami o specjalnych potrzebach. Dofinansowanie w wysokości 16 mln euro pozwoli szkołom na zatrudnienie dodatkowych 980 nauczycieli edukacji specjalnej w klasach specjalnych, szkołach specjalnych, szkołach podstawowych i średnich.

Rząd zakłada również zmniejszenie liczebności klas oraz rozszerzenie programu ciepłych posiłków szkolnych, na który jest planowane przeznaczenie 4 mln euro.

Studenci mogą liczyć na wyższe o 200 euro stypendia w ramach programu SUSI, a dzieci poniżej 15. roku życia skorzystają z subwencji na opiekę pozaszkolną.

Transport

Od połowy przyszłego roku wprowadzona zostanie Youth Travel Card, czyli karta zniżkowa na transport publiczny dla osób w wieku 19–23 lata. Zgodnie z założeniem ma ona obniżyć koszty transportu publicznego o połowę.

Na programy aktywnej turystyki lokalnej oraz na rozwój ścieżek rowerowych planowane jest przeznaczenie 360 mln euro. Z kolei sektor lotniczy może liczyć na dofinansowanie w wysokości 60 mln euro. Skorzystają z niego głównie lokalne firmy i mniejsze lotniska.

Pozostałe zmiany

Do kwietnia został przedłużony program dofinansowania wynagrodzeń wprowadzony w związku z pandemią koronawirusa. Najwyraźniej rząd jest przekonany, że jej gospodarcze skutki przestaną być odczuwalne już w pierwszym kwartale przyszłego roku.

Jednocześnie do końca roku 2022 firmy będą mogły korzystać ze zwolnienia z opłat lokalnych, co ma im pomóc w powrocie na rynek. Niższe dochody samorządów będą pokryte wyasygnowanymi z budżetu centralnego 60 mln euro.

Rząd zapewni również fundusze na dodatkowych 800 etatów dla gardzistów i 400 cywilnych pracowników Gardy. Ma to podnieść poziom bezpieczeństwa w całym kraju.

Zostanie również utworzony specjalny fundusz na opiekę prawną dla ofiar przemocy domowej i seksualnej, a milion euro ma być przeznaczone na opiekę medyczną więźniów.

Jak widać, budżet jest raczej konserwatywny, bez rewolucji, bez rewelacji i bez fajerwerków. Nic zresztą dziwnego, bo sytuacja gospodarcza jest nadal delikatna i niepewna. Koronawirus wprawdzie nie paraliżuje już całkowicie gospodarki, ale dochody przedsiębiorstw, obywateli i tym samym budżetu nie wróciły jeszcze do przedpandemicznej normy.

Oczywiście odezwą się głosy, że jednym dano za dużo, a drugim zabrano za mało, albo na odwrót, ale jak mawia klasyk: „Jeszcze się taki nie narodził, żeby każdemu dogodził”. I taki właśnie jest ten budżet – nie dogadza każdemu, chociaż trochę się stara.