Wybran w koniczynie - drogi Walentego a Dublin…

„Walentynki” – święto miłości, obchodzone 14 lutego. Nazwa pochodzi od św. Walentego, uznawanego m. in. za patrona zakochanych. Jego wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest również tego dnia. 14 lutego to również data moich urodzin, choć wołałbym narodzić się w dzień naszej słowiańskiej Sobótki. Ale – jak mawiają moi przyjaciele Bogdan Feręc i Juliusz Erazm Bolek – „cóż robić?!”. 

Najważniejszym miejscem kultu św. Walentego jest włoska bazylika jego imienia w Terni. W niej to mieści się srebrny relikwiarz ze szczątkami Walentego na którym umieszczono inskrypcję: "Święty Walenty patron miłości". 

Co roku w niedzielę poprzedzającą dzień 14 lutego (w tym roku 11 lutego), przychodzą do katedry pary narzeczonych z całych Włoch i świata, aby uroczyście złożyć sobie nawzajem przyrzeczenia miłości. 

W roku 1997 list do par narzeczonych przesłał nasz Jan Paweł II, zaś jego słowa wyryto na marmurowej tablicy przy grobie świętego Walentego.

Jak wspomina autor „Złotej legendy”, przed swoją męczeńską śmiercią Walenty uzdrowił córkę strażnika więziennego, przywracając jej wzrok i słuch. Zdarzyło się to 14 lutego 269 roku.

Walenty miał też potajemnie łączyć węzłem małżeńskim pary, co chroniło młodych legionistów przed służbą wojskową. Naturalnie takie postępowanie było uznane za sprzeciwiające się woli rzymskiego imperatora Klaudiusza II, który w tej sprawie wydał także specjalny edykt.

Jakub De Voragine wspomina także, że w okresie panowania cesarza Klaudiusza II, nie chcąc wyrzec się Chrystusa, poniósł śmierć męczeńską nieopodal rzymskiej bramy Porta Flaminia. Stąd miał się wziąć przydomek świętego: Valentinus czyli „silny, zdrowy, waleczny”.

Irlandzkie ślady św. Walentego

Historia świętego Walentego i jego kultu prowadzi nas także do Dublina. Oto bowiem ojciec John Spratt, prowincjał irlandzkich karmelitów, wyjechał do Rzymu w 1835 roku. Głosił słowo Boże w kościele il Gesú i polubił się z wpływowym kardynałem Weldem, najbliższym powiernikiem i doradcą papieża Grzegorza XVI do spraw Irlandii i Anglii.

Wkrótce ojciec Spratt zdobył także zaufania samego papieża, który powierzył mu opiekę nad relikwiami św. Walentego. 

Ojciec Spratt otrzymał relikwiarz z ziemskimi pozostałościami św. Walentego oraz małe naczynie zawierające jego krew i zabrał te niezwykłe prezenty do kościoła karmelitów w Dublinie. Relikwie znajdują się tam do dziś.

Relikwiarz zawiera kilka doczesnych szczątków świętego oraz naczynie z krwią. Zamknięte są one w małej kasetce, opatrzonej woskową pieczęcią i owinięte jedwabną wstęgą. Kasetka z relikwiami jest złożona w małej trumience, która od czasu do czasu otwierana jest by sprawdzić stan zawartości.

Co prawda wielu historyków podważa fakt istnienia św. Walentego. Twierdzi tak, co prawda nie wprost, także Kościół Katolicki. Historycy kościelni uważają, że informacje o życiu św. Walentego są sprzeczne i nierzetelne.

Jedno jest jednak pewne, że już w IV wieku domniemany sarkofag świętego otoczony był hołdem i wielką czcią. Papież Juliusz I wybudował nad tym grobem bazylikę, zaś papież Teodor I odremontował ją. 

Co prawda ponad dwieście lat od swojej śmierci a ponad 100 lat od budowy bazyliki, Walenty jako męczennik chrześcijański został kanonizowany przez Kościół Katolicki, zaś w 496 papież Gelasius I ogłosił 14 lutego dniem św. Walentego, to w 1969 r. przeprowadzono reformę kultu przez papieża Pawła VI, a św. Walenty został usunięty z kalendarza liturgicznego Kościoła katolickiego. Ten los podzieliło wówczas wielu innych rzymskich świętych. 

Co ciekawe dla nas Polaków, Paweł VI usuwając Walentego z oficjalnego kalendarza liturgicznego, poświęcił dzień 14 lutego świętym Cyrylowi i Metodemu, patronom Polski i pierwszym tłumaczom Ewangelii na języki słowiańskie.

Ale jest piękna legenda i świątynia w Dublinie, którą warto odwiedzić. Kościół karmelitów usytuowany jest u zbiegu Whitefriar Street Church i 56 Aungier Street. 

Tomasz Wybranonowski

Tomasz Wybranowski jest poetą, krytykiem muzycznym, literatem i dziennikarzem, obecnie dyrektorem muzycznym sieci Radia WNET (Białystok, Lublin, Łódź, Bydgoszcz, Wrocław, Kraków, Szczecin i Warszawa), szefem Studia 37 Dublin, a także prowadzącym i wydawcą programu „Polska Tygodniówka” w dublińskim radiu NEAR 90.3 FM (zawsze w środy o 19:00). Członek Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich, Związku Literatów Polskich na Mazowszu. Piórem wspiera miesięcznik „Kurier Wnet” i jako felietonista „MiR”. W Republice Irlandii od 19 lat.